Tüp Bebek Laboratuvarlarında 20-25 yıldır uygulanmakta olan embriyo dondurma ve çözme yöntemi ile son yıllarda geliştirilen yeni teknikler sayesinde çok daha yüksek oranda gebelikler elde etmek mümkün olmaktadır. Bunun nedeni de dondurma tekniği ile çift için bir kez toplanan yumurtalardan birkaç kez transfer yapma şansı (tüp bebek denemesi) doğmaktadır ve böylelikle toplam gebelik oranı da artmaktadır. Dünya da ilk dondurulmuş embriyo bebeği de 1984 de doğmuştur.
Embriyolar tüm gelişim evrelerinde dondurulabilir. Embriyolar koruyucu bir sıvı ile karıştırılarak cam tüplere konulur ve sıvı nitrojen içerisinde -196 derecede dondurularak saklanır. Dondurulan embriyolar çözülecekleri zaman sıvı nitrojen den çıkarılır, oda ısısında çözülür, koruyucu sıvıdan ayrılarak özel bir kültür ortamına alınıp, inkübatore konulur. Aynı gün iyi görünen embriyolar transfer edilebilir. Biz merkezimizde vitrifikasyon yöntemi ile çoğunlukla 3.gün ve 5.gün embriyolarını dondurmaktayız.3.gün embriyolarını çözdükten sonra bazen aynı gün transfer ediyoruz. Bazen de(hastanın özelliğine göre) çözdükten sonra 2 gün bekleyip 5.güne giden embriyoları transfer ediyoruz.
Embriyo dondurmanın avantajları:
Hastanın durumuna göre taze siklusta en fazla 1 veya 2 embriyo transfer edilebilir. Eğer hastada fazla sayıda embriyo oluşmuşsa uygun olanlar daha fazla kullanılmak üzere dondurulur. Dondurulup çözüldükten sonra embriyoların yaşama olasılığı, embriyo kalitesi, dondurma evresi, dondurma tekniği, genetik faktörler ve merkezin embriyo dondurma başarısı oranlarına bağlı olarak değişmektedir. Merkezimizde dondurulmuş embriyoların çözme sonrası canlı kalma olasılıkları %90 civarındadır. Bu yolla elde edilen embriyolarla yapılan transfer sonrası gebelik şansı ise kadın yaşına bağlı olarak değişmektedir.
Embriyo dondurma yapılan durumlar:
– Embriyo transferinden sonra geriye kaliteli embriyolar kalmışsa
– Tedavi sırasında kanamalar olursa
– Kullanılan ilaçlara bağlı olarak özellikle polikistik overleri hastalarında gelişen aşırı uyarılma sendromunda (OHSS) tüm embriyolar dondurulabilir.
– Rahmin içini saran endometrium dokusunun yeteri kadarı kalınlaşmadığı durumlarda
– Rahim içi operasyon gereken vakalarda (endometrial polip, myom, adhezyon)
– Kemoterapi veya radyoterapi gerektiren kanser tedavilerinden önce
Dondurulan embriyoların çözülerek transfer edilmesi çiftlere çok daha az harcama yaparak neredeyse taze bir denemeye yakın gebelik şansı sunar. Üstelik uzun süreli ilaç kullanımı, yumurta toplama ve mikroenjeksiyon işlemlerine gerek kalmaz.
Hastanın dondurulmuş embriyolar için transfere hazırlanmasında amaç endometrium hazırlanması ve yeterli kalınlığa ulaşmasıdır. Bunun için doğal siklus ya da estrojen içeren ilaçlarla hazırlanmış siklus tercih edilebilir. Doğal siklusta yumurtlama takibi yapıp, endometriumun kendi halinde kalınlaşmasını bekliyoruz. Ovulasyon günü saptanıp kaçıncı gün embriyosu dondurulmuş ise ona göre transfer yapıyoruz. Kan hormon düzeylerini (E2, LH, Progesteron) takip ediyoruz, çünkü belirleyicidir.
Hazırlanmış siklusu genellikle düzensiz adet görenlerde, ileri yaş grubunda tercih ediyoruz. Estrojen bantları ya da hapları ise endometrium kalınlığı 7-8 mm’ye ulaşana kadar ultrasonla takip ediyoruz ve transferi planlıyoruz. Her iki yöntemle de gebelik başarısı aynıdır.
Yapılan çalışmalarda bu yolla doğan bebeklerde anomali yönünden risk artışının olmadığı gözlenmiştir. Yapılan bilimsel çalışmalar dondurulmuş embriyoların 10 – 15 sene gibi çok uzun süre sonra çözüldüğünde bile sağlıklı gebelik şansı verdiğini göstermiştir. Ancak ülkemizde sağlık bakanlığının ilgili yönetmeliği gereğince embriyolar en fazla 5 yıl saklanabilmektedir. Yasal olarak her yıl embriyoların saklanmasına devam edilmesi için eşlerin dilekçe ile başvuru yapması gerekmektedir. Bir yıl sonunda başvuru yapılmadığı takdirde bir ay beklenir ve embriyolar yasal olarak imha edilir.
Preimplantasyon genetik tanı (PGT) ise varlığı bilinen ve tek gen üzerinden geçiş gösteren hastalıkların tanınması esasına dayanır. PCR adı verilen değişik bir teknoloji ile hastalığa neden olan gendeki değişiklik embriyo düzeyinde saptanarak sağlıksız embriyolar transfer edilmez.